Melatonin ve Gastrointestinal Patolojilerdeki Rolü

Abstract

Santral sinir sisteminde pineal bez tarafından salgılanan melatoninin çok iyi bilinen kronobiyolojik etkilerinin ötesinde gastrointestinal sistem (GİS) fizyolojisi ve patolojilerindeki rolü de dikkate değerdir. Melatonin GİS’te bulunan enterokromaffin hücrelerden, fotoperiyodik bir ritm izlemeksizin, yoğun şekilde sentezlenmekte ve MT1/MT2 reseptörleri üzerinden yaygın etkiler göstermektedir. Melatoninin, reseptörleri üzerinden gösterdiği etkiler dışında serbest radikalleri süpürücü etki yaptığı da bilinen bir özelliğidir.  Ayrıca GİS motilitesi üzerine ve viseral duyu alımında düzenleyici bir role sahip olduğu bildirilmiştir.  Melatoninin GİS patolojilerindeki rolü özellikle özefajit, gastrik mukozal zedelenme ve peptik ülser, irritabl bağırsak sendromu, inflamatuar bağırsak hastalıkları ve nekrotizan enterokolitde araştırılmıştır.  GİS’de mukoza koruyucu etkileri ile dikkat çekmektedir. Günümüzde melatoninin kendisi ve agonistleri sadece jet-lag, insomnia ve uyku bozukluğunun eşlik ettiği depresyonda klinik kullanım şansı bulmuş olsa da GİS patolojilerindeki rolü nedeni ile ümit verici gelişmelere gebedir. Bu derleme, melatoninin GİS fizyolojisi ve patolojilerindeki rolünü güncel literatür eşliğinde ortaya koymaktadır.